Naslov: Genetička analiza prinosa i kvaliteta ploda sorti i hibrida breskve

Autori: Vera Rakonjac

Preuzmite: PDF

Rezime: Kao elementi genetičke analize prinosa i kvaliteta ploda utvrđene su komponente varijabilnosti, koeficijenti varijacije i koeficijenti heritabilnosti u širem smislu. Pored navedenih pokazatelja izračunati su i koeficijenti genetičkih i fenotipskih korelacija između analiziranih osobina. Interakcija genotip (sorta) x godina u najvećem procentu uslovila je varijabilnost sadržaja ukupnih suvih materija (S2gy = 48%), sadržaja rastvorljivih suvih materija (S2gy = 72%), sadržaja ukupnih šećera (S2gy = 33%), sadržaja redukujućih šećera (S2gy = 45%) i sadržaja ukupnih kiselina (S2gy = 67%), genetičke razlike između sorti i hibrida breske varijabilnost sadržaja saharoze (S2g = 58%), a razlike u godinama ispitivanja varijabilnosti prinosa (S2y = 69%). Relativno visoka vrednost koeficijenata heritabilnosti (83,7%) ustanovljena je samo za sadržaj ukupnih suvih materija, dok je za ostale osobine koje se odnose na hemijski sastav ploda i za prinos vrednost koeficijenata heritabilnosti bila slaba do srednja (21,0–63,5). Koeficijenti genetičke korelacije između prinosa s jedne strane i sadržaja saharoze (rg = 0,831**), sadržaja rastvorljivih suvih materija (rg = 0,632*), sadržaja ukupnih šećera (rg = 0,578*) i sadržaja organskih kiselina (rg = -0,627*) s druge strane su bili značajni, dok koeficijenti fenotipske korelacije između prinosa i navedenih hemijskih osobina ploda nisu pokazali statističku značajnost. To ukazuje da je moguće istovremeno vršiti selekciju i na prinos i na kvalitet ploda.

Ključne reči: Prunus persica (L.) Batsch., komponente varijabilnosti, heritabilnost, koeficijenti genetičke i fenotipske korelacije

Naslov: Determinacija sorti kajsije na osnovu morfoloških osobina ploda

Autori: Dragan Milatović, Dejan Đurović, Jasminka Milivojević

Preuzmite: PDF

Rezime: Morfološke osobine ploda proučavane su kod 30 sorti kajsije (Prunus armeniaca L.) u periodu od četiri godine. Najveću varijabilnost ispoljila je masa ploda, zatim debljina, širina i visina, a najmanju indeks oblika ploda. Od ispitivanih osobina najveći značaj za determinaciju sorti imaju oblik i masa ploda, kao i dopunska boja pokožice. Na osnovu ove tri osobine izvršena je klasifikacija sorti kajsije.

Ključne reči: kajsija, Prunus armeniaca, plod, sorta

Naslov: Osobine koštice i jezgre kao elementi za determinaciju sorti kajsije

Autori: Dragan Milatović, Dejan Đurović, Jasminka Milivojević

Preuzmite: PDF

Rezime: Kod 30 sorti kajsije (Prunus armeniaca L.) u periodu od četiri godine proučavane su morfološke osobine koštice i ukus jezgre sa ciljem izdvajanja osobina koje imaju najveći značaj za determinaciju sorti. Među proučavanim osobinama najveću varijabilnost imala je masa, zatim debljina i širina, a najmanju dužina koštice. Većina ispitivanih sorti (23) ima slatku jezgru, dok samo sedam sorti ima gorku jezgru. Najveći značaj za identifikaciju sorti imaju oblik i veličina koštice, učešće koštice u masi ploda, kao i ukus jezgre. Na osnovu ovih osobina izvršena je klasifikacija sorti kajsije.

Ključne reči: kajsija, Prunus armeniaca, ko{tica, jezgra, sorta

Naslov: Morfološke osobine sejanaca autohtonih sorti kruške sa područja gornjeg Polimlja

Autori: Gordana Šebek, Ranko Prenkić

Preuzmite: PDF

Rezime: U radu su izneti trogodišnji rezultati (2002–2004. god.) visine i debljine sejanaca kao i ocena bujnosti i uniformnosti (varijabilnosti) sejanaca devet autohtonih sorti kruške sa područja opštine Bijelo Polje. Kao kontrola korišćeni su sejanci odabranog tipa divlje kruške (Pyrus communis L.). Rezultati istraživanja su pokazali da su visina i debljina sejanaca genetske karakteristike sorte od kojih zavisi bujnost i varijabilnost sejanaca. Cilj istraživanja je da se od sejanaca ispitivanih autohtonih sorti krušaka odaberu oni koji imaju najmanju bujnost i varijabilnost. Pod predpostavkom da dobijeni sejanci nasleđuju pozitivna fiziološka svojstva vezana za otpornost na niske temperature, sejanci odabranih sorti bi se mogli preporučiti kao generativna podloga za brdsko-planinska područja. Sa aspekta proizvodnje generativnih podloga najinteresantniji su slabo bujni sejanci sorte kačmorke.

Ključne reči: autohtone sorte, generativna podloga, bujnost, varijabilnost

Naslov: Pomološko-tehnološke osobine plodova nekih sorti kupine u agroekološkim uslovima istočne Srbije

Autori: Rade Miletić, Mihajlo Žikić, Nevena Mitić, Radomirka Nikolić

Preuzmite: PDF

Rezime: Izučavane su pomološko-tehnološke i produktivne osobine četiri sorte kupine u agroekološkim uslovima istočne Srbije. Pomotehničkim merama se direktno uticalo na optimalno stanje zemljišne vlage, sadržaj ukupne vode i makroelemanata u lišću kupine. Bujnije sorte su Čačanska bestrna i Black Satin, manje cv Hull Thornless, a najmanje cv Thornfree. U pogledu krupnoće i mase dominiraju plodovi sorte Čačanska bestrna i Black Satin. Sorte Thornfree i Hull Thornless su sa sitnijim i plodovima manje mase. Prosečni prinos plodova je 14,1 t/ha i najveći kod sorte Čačanska bestrna (15,3 t/ha), a najmanji kod najrasprostranjenije sorte Thornfree (13,0 t/ha). U pogledu hemijskog sastava kvalitetniji su plodovi sorte Thornfree u odnosu na sorte Black Satin i Hull Thornless, a posebno u odnosu na sortu Čačanska bestrna.

Ključne reči: kupina, sorte, pomotehnika, vodni režim, plod, prinos, kvalitet

Naslov: Uticaj vremena okuliranja pupoljaka japanske jabuke (Diospyros kaki) na prijem i razvijenost sadnice

Autori: Ranko M. Popović, Miroslav Čizmović, Mirko Kulina, Džubur Ahmet

Preuzmite: PDF

Rezime: U radu su prikazani trogodišnji rezultati (1999–2002. god.) okuliranja pupoljaka nekih sorti japanske jabuke (Costata, Goshu i Triumph) na podlogu Diospyros lotus. Istraživanja su obavljena u Igalu kod Herceg Novog. Okuliranje je obavljano sredinom maja mjeseca sa pupoljcima skinutim sa kalem grančica iz prethodne vegetacije koje su čuvane u hladnjači u PVC kesama na temperaturi od 3°C i početkom septembra mjeseca sa pupoljcima iz tekuće vegetacije. Konstatovane su razlike u prijemu okalemljenih pupoljaka, kako po vremenu kalemljenja, tako i po razvijenosti sadnica. Najbolji prijem okalemljenih pupoljaka registrovan je kod sorte Costata (81,00%) kada je kalemljenje obavljeno u maju mjesecu sa pupoljkom iz prethodne vegetacije, a najslabije kod sorte Goshu (68,00 %) kada je kalemljenje obavljeno na spavajući pupoljak sa pupoljkom iz tekuće vegetacije. Registrovana je veća dužina sadnica (letorasta) koje su proizvedene kalemljenjem na spavajući pupoljak u odnosu na sadnice kalemljene na budni pupoljak. Oba termina kalemljenja japanske jabuke na podlogu Diospyros lotus su pokazala opravdan efekat i zadovoljavajuće rezultate, gdje je veći procenat primljenih pupoljaka registrovan kod kalemeljenja na budni pupoljak u maju mesecu, sa pupoljkom iz prethodne vegetacije. Dobijeni rezultati se tumače boljom cirkulacijom sokova u podlozi u odnosu na fiziološku aktivnost pupoljka koji je okalemljen na podlogu, a skinut sa grančice uzete iz prethodne vegetacije.

Ključne reči: japanska jabuka, sorta, pupoljak, kalemljenje

Naslov: Uticaj zastiranja na vodni režim i reproduktivni potencijal Oblačinske višnje u periodu uzgoja

Autori: Rade Miletić, Mihajlo Žikić, Nevena Mitić, Radomirka Nikolić

Preuzmite: PDF

Rezime: Ispitivan je uticaja zastiranja zemljišta na vodni režim i reproduktivni potencijal voćaka Oblačinske višnje u periodu uzgoja. Ogledom su obuhvaćene voćke različite starosti, a varijante zastiranja su bile; crna folija; bela folija; biljni materijal (natrula slama); ručno okopavanje (prašenje); kontrola (bez obrade). Sadržaj zemljišne vlage na dubini od 0,0 do 0,30 cm u varijanti zastiranja crnom folijom prosečno je iznosio 17,3%, a u kontrolnoj varijanti 13,1% (13,2–13,0%). Na većim dubinama (30,0–60,0 cm) u varijantama zastiranja sadržaj zemljišne vlage je bio od 18,1 do 17,9%, u varijanti prašenja 17,0%, a u kontroli 13,4%. Najveći sadržaj ukupne vode u lišću bio je u varijanti zastiranja crnom folijom 60,2% (61,2–58,9%), a najmanji u kontroli 54,4% (55,0–53,2%). To je u skladu i sa stanjem sadržaja zemljišne vlage u zoni rasta ispitivanih voćaka. Intenzitet cvetanja je bio najveći u varijantama zastiranja, prosečno 3,2 i najmanji na kontroli 1,1.

Ključne reči: zastiranje, Oblačinska višnja, vodni režim, cvetanje, zametanje

Naslov: Sezonske promene sadržaja ukupne vode u lišću jezgrastih voćaka

Autori: Rade Miletić, Mihajlo Žikić, Nevena Mitić, Radomirka Nikolić

Preuzmite: PDF

Rezime: Izučavane su sezonske promene sadržaja ukupne vode u lišću jezgrastog voća sa područja koje se odlikuje skromnim padavinama i čestim sušnim periodima. Prikazani su prosečni petogodišnji rezultati (1999–2003. god.) za sorate oraha (11), leske (22) i badema (2) iz kolekcionih zasada u okolini Zaječara. Rezultati ukazuju na visoku zavisnost sadržaja ukupne vode u lišću od različitih faktora, a posebno od padavina i temperature vazduha, što potvrđuje i dobijeni koeficijent korelacije. Sadržaj ukupne vode u lišću oraha i leske je stagnirao od aprila do oktobra. Nasuprot tome u lišću badema sadržaj ukupne vode je stagnirao od aprila do avgusta, dok je u septembru kada se završavala vegetacija došlo do blagog povećanja. U svim godinama prosečno, najveći sadržaj ukupne vode bio je u lišću oraha (66,2%), manji kod badema (65,8%), a najmanji kod leske (60,9%).

Ključne reči: ukupna voda, lišće, jezgrasto voće, padavine, temperature vazduha.

Naslov: Aktuelna istraživanja u oblasti zaštite voćaka

Autori: Slobodan Milenković, Radmila Petanović, Darko Jevremović, Svetlana Milijašević, Snežana Tanasković

Preuzmite: PDF

Rezime: Prikazani su rezultati istraživanja novih bolesti i štetočina voćaka sa posebnim osvrtom na: molekularnu detekciju patogena, Pseudomonas syringae na koštičavom voću, sojeve Erwinia amylovora na jabučastim voćkama, prouzrokovače mrke truleži (Monilinia spp.) i rak rana (Leucostoma spp.) na koštičavim vrstama voćaka, molekularne metode za utvrđivanje prisustva Phytophthora fragariae var. rubi na malini, cecidoizno sušenje maline, prouzrokovača bakteriozne plamenjače maline (Pseudomonas syringae pv. syringae), akarološka istraživanja, kao i na porast brojnosti Lymantria dispar, Cacopsylla pruni i cikada penuša (Cercopidae), zaštitu voćaka u organskoj proizvodnji.

Ključne reči: zaštita voćaka, fitoplazme, virusi, viroidi, bakterioze, mikoze, insekti, grinje

Naslov: Prostrujni model za ispitivanje procesa sušenja voća

Autori: Miodrag Kandić, Olga Mitrović, Jelica Gavrilović-Damnjanović, Velimir Mitrović

Preuzmite: PDF

Rezime: Na osnovu višegodišnjih istraživanja usvojen je vertikalni prostrujni model ispitivanja procesa konvektivnog sušenja voća. Model predstavlja komornu sušaru sa lesama u kojoj se proces sušenja obavlja diskontinualno. Na lese je prostrujno uvođen vazduh – agens sušenja definisanih karakteristika (temperatura, protok, vlažnost). Smer vertikalnog prostrujavanja u toku ispitivanja menjan je naizmenično i u precizno utvrđenim vremenskim intervalima. Merenjem mase plodova na lesama konstatovana je ravnomernost sušenja i zaključeno da je prostrujni model optimalan za definisanje parametara konvektivnog sušenja.

Ključne reči: konvektivno sušenje voća, kinetika sušenja, prostrujni model

Naslov: Kinetika sušenja malina u laboratorijskim uslovima

Autori: Dragana Paunović, Branislav Zlatković, Miodrag Janković, Snežana Mašović

Preuzmite: PDF

Rezime: Već dosta dugo Srbija je značajan proizvođać, prerađivač i izvoznik maline. Sa stanovišta primarne proizvodnje možda se može i pohvaliti, čak i ponositi dobrim uspesima. Ipak, sa stanovišta prerade nekako zaostajemo. Razlog je klasična „linija manjeg otpora“. Uvek se dovoljno dobro zarađivalo izvozom smrznute maline i niko nije ni pokušavao da istražuje nove proizvode i neke druge atraktivne upotrebne vrednosti od ovog voća. Naime, iako malina ima atraktivnu upotrebnu vrednost (time i značajnu potražnju), poznato je da ima veoma nepovoljna tehnološka svojstva. Malina ima zbirnu cvast, a time i zbirni plod te je veoma osetljiva na mehanička oštećenja. Poznata je i po velikoj brzini tj. po visokoj toploti disanja, te stoga ima kratak period mogućeg čuvanja. Takva svojstva zahtevaju od proizvođača da veoma brzo reaguju sa konzervisanjem ili preradom. Najbrži obrt uloženog kapitala se može postići ako se od plodova dobiju poluproizvodi. Tada su ulaganja najmanja, a smanjen je i riziik po kvalitet. Među poluprerađenim proizvodima od maline, ali i ostalih vrsti voća. svakako su najpoželjniji zamrznuti ili osušeni plodovi. Nažalost, do sada se malo radilo na sušenju maline jer je ona veoma osetljiva kao sirovina i problemi pri sušenju su višestruki. Doduše, postoje i u domaćoj praksi pozitivni rezultati za sušenje smrzavanjem tj. liofilizacijom. U ovom radu je izučavana kinetika sušenja malina u laboratorijskoj sušari sa idejom da se uoči pri kojim sadržajima vlage dolazi do promene brzine isparavanja. Količina isparene vode je izražena u relativnim i apsolutnim jedinicama mere.

Ključne reči: malina, sušenje, kinetika sušenja

Naslov: Uticaj nekih faktora alkoholne fermentacije na hemijski sastav rakije šljivovice

Autori: Snežana Stanković, Radisav Blagojević, Vesna Ranković, Ivana Mošić, Jelena Živković

Preuzmite: PDF

Rezime: Alkoholna fermentacija je bitna tehnološka faza u proizvodnji rakije, pa je važno da se ona pravilno obavi. U ovom radu su prikazani rezultati uticaja odvajanja koštica, snižavanja pH kljuka, dodavanja amonijumfosfata i temperature fermentacije na hemijski sastav rakije šljivovice. Konstatovano je da povećanje kiselosti voćnog kljuka prouzrokuje smanjenje metanola, benzaldehida i cijanovodonične kiseline. Odvajanje koštice smanjuje takođe sadržaj benzaldehida i cijanovodonične kiseline. Dodavanjem amonijumfosfata u sredinu koja fermentiše uslovilo je smanjenje sadržaja viših alkohola u rakiji uglavnom na račun izopentanola. Sa porastom teperature značajno se povećava sadržaj furfurala i benzaldehida, a smanjuje sadržaj metanola.

Ključne reči: rakija šljivovica, hemijski sastav, alkoholna fermentacija